Herkese merhaba,
5 Mayıs’ta Ticaret Bakanlığı, “Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz” yayınladı. Bu kılavuz hem influencerların hem de markaların sosyal medya platformlarında yapacakları işbirlikleri konusunda bilgilendirici ve yönlendirici bilgileri içermektedir.
Kılavuzu incelemek isterseniz: https://tuketici.ticaret.gov.tr/duyurular/sosyal-medya-etkileyicileri-tarafindan-yapilan-ticari-reklam-ve-haksiz-ticari-uyg
Kılavuzda markaların ( reklamverenlerin) sorumlulukları ve influencerların paylaşım türüne göre nasıl paylaşım yapması gerektiğine dair ayrıntılı olarak bilgiye ulaşabilirsiniz. Instagram’dan, TikTok’a kadar, video ya da fotoğraf paylaşımına kadar post ya da storyde yazılacak metin örnekleri bulunuyor. Influencerların paylaşımlarında özellikle storylerinde #işbirliği hashtagini eklediklerini uzun süredir görürsünüz. İşte bu yeni uygulamalardan dolayı böyle bir kılavuza ihtiyaç olduğu için Ticaret Bakanlığı da bu konuda bir çalışma hazırladı.
Şimdi markaların yöneticilerinin ve ajanslarında çalışan sosyal medya tarafında yöneticilerin bu tarz hukuksal çalışmaları takip etmeleri, olabilecek yaptırımlar ve uygulamalar konusunda hazırlıklı olmaları gerektiğini düşünüyorum. Açıkçası bu tarz yaptırımlar ve kurallar konusunda gittikçe büyüyen, vergisiz ve rahatsız derece boyutlara ulaşan influencer işbirlikleri için böyle bir uygulamaya hak veriyorum. Bunu hem bir marka tarafında çalışan hem de bir takipçi, bir tüketici olarak gerekli görüyorum.
Asıl konu şu ki; influencerlar ve markalar bu kurallara uyacak mı? Herhangi bir yasal yaptırımda cezanın boyutu nasıl olacak? Denetim nasıl sağlanacak? İşte bu noktalar çok önemli. Özellikle story ile affiliate marketing yapan influencerların hikayeleri nasıl takip edilecek? 24 saat süresi olan bir hikayede yer alan hashtag ile mi? Gizli, kapalı hesaplara sahip bazı topluluk sayfaları, az da olsa takipçi kazanmak için açılmış hesaplar bulunuyor. Bunların takibi nasıl olacak? Merak ettiklerim bunlar.
Eskiden blogger dediğimiz kişiler gerçekten kendi satın aldığı ürünleri, çevresinden, eşten dosttan aldığı tavsiyeleri paylaşarak etkileşim alıyordu. Daha sonra Google Adsense, site banner, SEO odaklı marka yazılarına dönüştü. Bazı bloggerlar da ya YouTuber ya da Instagrammer oldu. O bloggerlar gerçekten kendi deneyimlerini paylaşıyorlardı. Üstelik olumlu olumsuz tüm yanlarıyla bunu açıkca dile getiriyorlardı. Instagram’ın gittikçe popülerleşmesi ile özellikle ülkemizde Trendyol vb. markaların uyguladığı influencer marketing ile yerini artık, yukarı kaydır linklerine bırakmaya başladı. Gerçekten tüketiciler açısından çok tatsız bir etki almaya başladı. Adeta bir tüketim çılgınlığına sebep oldu. Ama markalar açısından baktığımızda geleneksel medyaya ayırdıkları bütçeleri, influencer işbirliklerine yatırdıklarını, sosyal medya reklam bütçelerini tamamen bu marka yüzlerine yatırdıklarını görüyoruz. Gerçekten Influencer marketing’in affiliate marketing’in etkisi yadsınamaz.
Kılavuzda da belirtildiği gibi Ticaret Bakanlığı influencerlara bir uyarıda bulunuyor. Yapılan paylaşımlarda “Kendisine reklam veren tarafından hediye edilmiş bir mal veya hizmeti kendisinin satın aldığı izlenimi oluşturamaz.” “Kendisine reklam veren tarafından hediye edilmiş bir mal veya hizmeti kendisinin satın aldığı izlenimi oluşturamaz. “Henüz deneyiminin bulunmadığı bir mal veya hizmete ilişkin, tüketiciler nezdinde o mal veya hizmeti onaylayacak ya da deneyimlediği algısı yaratacak şekilde ticari reklam amacıyla paylaşımda bulunamaz.” Yani özetle kendisinin deneyimlemediği, sırf işbirliği yapmak, para kazanmak adına influencerlar paylaşım yapamaz, bu tespit edilmesi durumunda yaptırım uygulanır.
Reklamveren (marka) tarafından kılavuza baktığımızda aslında markanız için doğru kişi çok önemli oluyor. Kurallara uyan, birebir hedef kitlenizle örtüşen doğal, objektif paylaşım yapanlarla işbirliği yapmak daha doğru olacak. “Sosyal medya etkileyicilerinin yükümlülüklerini yerine getirmesi için çaba göstermek ve ihlallere karşı önlem almak, ile sorumludur.” Bana öyle geliyor ki, bir yaptırım söz konusu olduğunda eğer marka bir ajansla çalışıyorsa, direkt suç ajansa yüklenir. Bu yüzden markalar için ajans seçimi de çok önemlidir.
Durum bundan ibaret, ilerleyen günlerde hem influencerların hem de markaların işbirliklerindeki değişimleri birlikte göreceğiz.
Konunun başında da söylediğim gibi, bu tarz güncellemeleri haklı buluyorum ve böyle bir kılavuza gerçekten ihtiyaç vardı. Influencerların, reklamverenlerinde de bu tarz güncellemeleri yakından takip etmeleri ve doğru şekilde işbirlikleri yapmalarını umuyorum.
Sinem Özel 